(geen beschrijving)

9 reacties Commentaar van bezoekers

AvValen 11 maanden geleden

Nee, het St. Jacobsgasthuis lag echt aan de Grotekerksbuurt, op de door jou genoemde kaart (behoorlijke resolutie!) goed te zien, niet ver van het stadhuis. Ik doel op het terrein tegenover de hoofdingang van de Grotekerk aan het Grotekerksplein, rondom de Kerkstraat. Op deze afbeelding van Van den Wijngaerde is tussen Blauwpoort en stadhuis een gebouw met een daktorentje te zien waarvan ik denk dat daarmee het Sint Jacobsgasthuis bedoeld is.

meld misbruik

J.de Korte 11 maanden geleden

ha Andrew, jij bedoelt toch niet het St Jacobsgasthuis wat b.v. op foto 555_10902 goed te zien is?

meld misbruik

AvValen 11 maanden geleden

Dat versterkte gebouw waar Pim het over had, het is op deze vogelvluchttekening lastig te bepalen waar het precies gestaan moet hebben. Zoals al gezegd is dat gebied nogal vervormd in de tekening terechtgekomen. Gaan we uit van de Kerkstraat/Grotekerksplein dan valt op dat inderdaad ook Jacob van Deventer daar ergens een bijzonder gebouw weergeeft. Van iets latere tijd zijn een plattegrond en een vogelvluchttekening van Braun en Hogenberg. Op beiden zijn twee interessante dingen te zien: een groep wat grotere panden rondom de Kerkstraat en daarnaast, meer naar de rivier, een soort ruïne, een rij bogen als overblijfsel van iets groots. Vooral dat laatste is raadselachtig. Uit de boeken van Lips (p.172 e.o.) komt één belangrijk pand naar voren dat ook daar ergens gestaan heeft, nl. de Grote School. Deze school was gesticht in 1290 maar liefst en was gehuisvest in een pand dat toen het in 1579 opgeheven werd al erg oud moet zijn geweest. Het stond aan het Grotekerksplein op de hoek met de Kerkstraat waar later de grote magazijnen kwamen. Andere opties weet ik niet, maar het is niet toevallig dat zowel Van Deventer als Braun en Hogenberg, en met een slag om de arm ook Van Wijngaerde op de plaats van de school een bijzonder gebouw aangeven. De ruïne die Braun en Hogenberg zowel op hun plattegrond als hun vogelvluchttekening weergeven lijkt mij bij iets anders te horen, maar wat...?

meld misbruik

AvValen 11 maanden geleden

Het lijkt me dat het militaire nut van zijn vogelvluchttekeningen twijfelachtig geweest moet zijn al was het maar dat van alle steden maar één kant is weergegeven. Logischer lijkt, zoals het artikel stelde, dat op basis van zijn tekeningen later schilderingen werden gemaakt ter opsiering van het paleis van Filips II, het Alcázar in Madrid. Later zijn die bij een brand verloren gegaan.

meld misbruik

Pim 11 maanden geleden

Leuk artikel Andrew, dank je. Wat dingen die voor Dordrecht niet helemaal kloppen denk ik: de tekening is gemaakt ruim voordat hij in 1557 in dienst trad van Philips II. De toltoren die er op staat, is namelijk afgebroken in 1544. Staat ook niet meer op de kaart van Van Deventer. En het tweede standpunt lijkt me niet bij de veersteiger in Zwijndrecht (standplaats B), maar als gezegd zou kunnen vanaf een voorganger van molen Welgelegen, maar meest waarschijnlijk lijkt mij nu toch de toren van Buyteplaats van de Wal 552_321436. Die buitenplaats is ook te vinden op de kaart van Van Deventer in het artikel (linksboven, ten westen van de Ringdijk met toegangsweggetje). En die opmerking over geografisch correcte weergaves zou ik in het geval van Dordrecht toch maar negeren, want voor militair gebruik is de tekening echt niet geschikt met alle geografische fouten, zie commentaar van Nieky Claus.

meld misbruik

AvValen 11 maanden geleden

Het zijn vooral de onderlinge afstanden waar allerlei afwijkingen zitten wat gezien de aanpak die Pim al beschreef niet te vermijden was. In Bulletin KNOB van januari 2020 wordt in een erg interessant artikel uitgebreid ingegaan op de manier waarop de vogelvlucht tekeningen van Van den Wijngaerde tot stand kwamen aan de hand van een paar voorbeelden, waaronder Dordrecht
Het uiterlijk van hoofdgebouwen is in hoofdlijnen en vorm vaak wel goed weergegeven: de Augustijnenkerk heeft twee beuken, het Mariakoor van de Grote Kerk is duidelijk te zien. In sommige gevallen heeft Van den Wijngaerde gebouwen blijkbaar ook in detail bestudeerd zoals de Grotekerkstoren waarvan de onvoltooide lantaarn gedetailleerd is weergegeven en ook het omloopje halverwege op de linkerhoek is genoteerd. Het is een bedriegelijk realistisch en vooral een enorm fraai werk. Het artikel is hier te vinden: https://bulletin.knob.nl/index.php/knob/issue/view/161

meld misbruik

Pim 11 maanden geleden

https://collections.ashmolean.org/object/94399 De originele tekening in kleur en hoge resolutie in het Ashmolean Museum in Oxford. De tekening zit vol met fouten, maar dat geeft niks. Geeft namelijk toch een goed beeld van de gehele stad met samenhang van gebouwen. Anthonis van den Wijngaerde tekende zijn vogelvlucht door verschillende hoge gebouwen te beklimmen zoals kerktorens en molens. Vervolgens moest hij al die perspectieven aan elkaar breien en dat gaat dan nogal eens mis. Ik vermoed dat één van zijn standpunten de voorganger van molen Welgelegen was, nabij de Zwijndrechtse watertoren. Dat verklaart het aanzicht op de Grote Kerk en de ruïne van Huis te Merwede min of meer langs de Groothoofdpoort gezien. Tweede standpunt was op de Grote Kerk. Dat verklaart de tweede ruïne van Huys te Merwede en de brug in de Voorstraatshaven, die kun je alleen van daar zien. En hij vulde het aan met details getekend vanaf de straat, zoals te zien is in het perspectief van de Vuilpoort. De grootste fout zie ik middenvoor. Volgens mij zie ik twee ingangen van de Nieuwe Haven, 1 bij de Blauwpoort en 1 een heel stuk stadsmuur verder bij het rondeel Engelenburg en kraan Rodermond. Volgens mij zag Antonis het ook, maar wist hij ook niet hoe hij het op moest lossen en heeft hij het een beetje verdoezeld. Wat ik het meest interessant in dit perspectief vind , is de grote hoeveelheid versterkte gebouwen langs de havens. Met name het versterkte gebouw tussen de Blauwpoort en de Grote Kerk fascineert me. Daar kan ik geen informatie over vinden, maar op de kaart van Jacob van Deventer staat die versterkte toren ook, op de hoek van het Grotekerksplein en de Kerkstraat.

meld misbruik

Nieky Klaus 8 jaar geleden

Aardig om te zien dat deze reproductie niet de gehele afbeelding van Van (den) Wijngaerde toont.
En daar is een heel goede reden voor: Van den Wijngaerde vergiste zich aan de linkerzijde van deze afbeelding. Hij tekende een doorlopende dijk van zijn standpunt tot en met Papendrecht. De complete rivier Noord lijkt dus te ontbreken op de (originele) tekening. Lijkt, want Van (den) Wijngaerde tekende de Noord wel, maar dan achter Papendrecht... De reproducent heeft deze onhandige fout van Van (den) Wijngaerde gemaskeerd door gewoon het linkerdeel van de afbeelding weg te laten. Nu lijkt het net alsof er wel degelijk een rivierarm ligt tussen standpunt en Papendrecht. Zie eventueel https://www.facebook.com/huistemerwede/photos/a.1175938029085928.1073741844.1090129314333467/1176414552371609/?type=3&theater

meld misbruik

Pim van der Wijk 8 jaar geleden

Dordrecht in vogelvlucht ca. 1545. Deze tekening is ook elders in de beeldbank te vinden, maar dit exemplaar heeft een hoge resolutie. De molen rechts aan de oostkant van de (latere) Sluisweg is gezien de positie en het jaartal De Buyserinne. Ook mooi te zien dat het Slikveld onbebouwd is. Na de brand van 1528 die het hele gebied ('voorstedeken') buiten de Vuilpoort in de as legde (Matthijs Balen blz. 61), verordonneerde het stadsbestuur dat het Slikveld onbebouwd bleef.

meld misbruik